Di tích Dốc cây cám

Di tích lịch sử cách mạng Dốc cây cám thuộc ấp Núi Nhọn, xã Láng Dài huyện Đất Đỏ (trước đây thuộc Phước Bửu -Xuyên Mộc), nơi đây đã ghi lại những dấu ấn lịch sử trong công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của quân và dân miền đông nam bộ nói chung, quân và dân Đất Đỏ nói riêng.

Từ thị xã Bà Rịa theo quốc lộ 55 hướng Xuyên Mộc, đi qua thị trấn Long Điền, Đất Đỏ đến km 23⁺⁸⁰⁰ cách UBND xã Láng Dài 2,5 km, bên trái là khu nhà bia lưu niệm di tích Dốc dây cám.

Sự kiện tháng 3 năm 1947, trận đánh lịch sử của quân và dân Bà Rịa – Chợ Lớn, kể từ khi thực dân Pháp trở lại xâm lược. Theo lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 20 tháng 12 năm 1946, Chi đội 16 tổ chức trận phục kích giao thông tại Dốc cây cám quốc lộ 55 (lộ 23), do chi đội trưởng Huỳnh Văn Đạo trực tiếp chỉ huy. Trận đánh được chuẩn bị chu đáo, từ việc chế tạo mìn đánh xe đến việc sử dụng cơ sở ở Đất Đỏ nắm chắc quy luật hành quân của địch. Đoàn xe quân sự của địch đi từ Đất Đỏ theo lộ 23 lên Xuyên Mộc, đến địa điểm Dốc cây cám đoàn xe của địch bị chặn đứng, địch sử dụng hoả lực phản kích rất quyết liệt. Chi đội 16 tổ chức làm nhiều mũi chia cắt đội hình địch, tiêu diệt một đại đội lính Âu Phi (140 tên), trong đó có một tên thiếu tá, phá huỷ 10 xe quân sự, thu nhiều súng đạn và đồ dùng quân sự. Trận Dốc cây cám gây tác động lớn, đã cổ vũ phong trào kháng chiến trong toàn tỉnh. Thắng lợi Dốc cây cám là tiền đề cho giải phóng Phước Bửu, Bà Tô – Xuyên Mộc thành lập khu căn cứ địa cách mạng vững chắc, là cầu nối và nhận sự chi viện từ Trung ương cho phong trào kháng chiến đông nam bộ. Đặc biệt là động viên tinh thần quân và dân quận Đất Đỏ nhất là du kích các xã Phước Tuy, Phước Thọ, Phước Hiệp, Long Hoà… và nhiều thanh niên đã tình nguyện thoát ly đầu quân vào Chi đội 16.

Sự kiện ngày 22 tháng 9 năm 1954. Thực hiện hiệp định Genève kết thúc chiến tranh lập lại hoà bình ở Việt Nam. Lực lượng vũ trang tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và các tỉnh miền đông nam bộ về tập kết chuyển quân trước tình hình nhiệm vụ mới. Cuộc chia tay tiễn đưa đầy xúc động lưu luyến, những chiến sĩ cách mạng lên đường tập kết ra miền bắc, họ mang theo bao tình cảm yêu thương của gia đình, ông bà cha mẹ, anh em, đồng chí đồng đội và tình cảm lứa đôi. Bất cứ nhiệm vụ gì khi Tổ quốc, cách mạng cần, họ sẵn sàng cống hiến, dù phải hy sinh một phần xương máu để dành độc lập, tự do cho dân tộc. Di tích Dốc cây cám nơi ghi dấu những sự kiện, đánh dấu bước ngoặt lịch sử kháng chiến chống Pháp của quân và dân miền đông nam bộ, góp phần to lớn vào công cuộc giải phóng dân tộc và làm rạng ngời trang sử hào hùng dân tộc Việt Nam.

 Ngày nay địa điểm Dốc cây cám được gìn giữ, tôn vinh, là minh chứng lịch sử ghi lại những chiến công hào hùng, những mất mát hy sinh của thế hệ ông, cha một lòng theo cách mạng.

PHẠM QUỐC PHÚ

(Phòng Nghiệp vu Bảo tồn)